Seyyid Muhammed Alevi el-Maliki Hazretleri

Seyyid Muhammed bin Alevi Maliki hazretleri, ilim, amel ve fazilet olarak İslam âleminin tanıdığı ve saydığı bir aileden, 1946 yılında Mekke&'de dünyaya gelmiştir.

Seyyid Muhammed bin Alevi Maliki hazretleri, ilim, amel ve fazilet olarak İslam âleminin tanıdığı ve saydığı bir aileden, 1946 yılında Mekke’de dünyaya gelmiştir.

Nesebi, babası Seyyid Alevi el Maliki tarafından Hz Haşan -radiyallahü anhü- Efendimize, annesi tarafından da Hz Hüseyin -radiyallahü anhü- Efendimize dayanmaktadır. Annesinin soyu, Abdulkadir Geylani hazretleri ile de birleşmektedir. Yine, merkezi Fas'ta olan İdrisiyye tarikatının kurusucu olan büyük velî Ahmed bin İdris hazretleri de Seyyid Muhammed bin Alevi’nin dedelerindendir.

Dedelerinden Mevlânâ İdrîs, Emevîler dönemindeki karışıklıktan dolayı Mağrib’e (Fas'a) hicret etmiştir. Orada halk tarafından büyük bir ilgi ile karşılanmış ve kendisine hürmet edilmiştir. Yüzyıllar boyu bu coğrafyada nesilden nesile hizmetlerini sürdürmüşler ve soyları hep hayır ile bilinir olmuştur.

Tarihte Seyyidlerin kurduğu ilk ve tek devlet olan İdrisiyye Dev- leti'ni Fas'ta kuranlar da bu soyun büyükleridir. Yine dedelerinden olan Abdurrahim bin Abdulaziz, Mağrib'ten tekrar Mekke'ye yerleşmiş ve hizmetlerine burada devam etmiştir.

Bu soy, her asırda nice büyük âlimler, arifler ve veliler yetiştirmiştir. Aldıkları ilimlerini babadan dedeye, şeyhten şeyhe senedleri kesilmeden Peygamberimize kadar ulaşarak almışlardır.
Seyyid Muhammed bin Alevi'hazretlerinin babası Mekke’nin en büyük ve saygın âlimlerindendi. Hayatta iken Mekke Müftülüğü görevini de yürüten Seyyid Alevi bin Abbas el-Maliki, yine dönemin tanınmış tasavvuf büyüklerindendi. Dedesi Seyyid Abbas el-Maliki de Mekke Kadısı büyük bir âlim ve velî olarak bilinir ve hürmet görürdü.

Eğitim ve Faaliyetleri

Seyyid Muhammed bin Alevi el-Maliki hafızlığım tamamladıktan sonra Medresetü’l Felahiye’de ilk öğrenimini tamamladı. Ardından, başta ilk hocası olan babası olmak Mekke’deki birçok âlimden ders okudu. Seyyid Muhammed bin Alevî el-Mâlikî, bir keresinde talebelerine ilim öğrenme konusunda nasihatler verirken, kendi hocalarının disiplin ve terbiye metodlanm şu şekilde anlatmıştır:

"Muhammed bin Alevî, hiçbir ders halkasına hocalarının emri olmadan oturup dinlememiştir. Üstadlanm, hangi dersi almamı istiyorlarsa, onun programını hazırlarlar ve o sıraya göre ders almamı emrederlerdi. Ders alacağım hocamı ve ders konusunu titizlikle seçerlerdi.”

Kendisi hocalanna karşı bu şekilde hürmetli ve bağlı bir talebe iken, hocaları da onu bir nakış gibi işlemişler, Allah’ın bahşettiği güzel ahlak ve üstün zekâsını sadece faydalı ilimlerle teçhiz etmeyi amaçlamışlardı. Seyyid Muhammed bin Alevî Mâlikî, hocalarından 7 kıraat, 4 mezheb fıkhı, tefsir ve hadis konularında çok sayıda icazetler almıştır. Nihayet henüz 15 yaşındayken hocalarının rehberliğinde Mekke’de Hadis ve Fıkıh alanlarında talebe okutmaya başlamıştır.

Mekke’deki eğitimini Ümmü’l Kura Üniversitesini bitirinceye kadar devam etmiş, ardından Mısır’a gitmiş ve orada da birçok âlimden ders almıştır. Bir yandan Mısır âlimlerinden istifade ederken, bir yandan da, o zamana kadar hadis bölümünden doktora alan en genç öğrenci olarak el-Ezher Üni- versitesi’nde doktorasını tamamlamıştır.

Mısır’dan sonra ilim yolunda başka İslam ülkelerine de seyahate çıkmıştır. Tunus, Libya, Fas, Cezayir, Moritanya, Suriye, Irak’a gitmiş, daha sonra Pakistan ve Hindistan’a geçmiştir. Bu ülkelerdeki âlimleri, tasavvufı şahsiyetleri ziyaret etmiş onlardan akaid, hadis, tefsir, fıkıh ve tasavvufta çok sayıda icazetler almıştır.

Bu seyahatlari vesilesiyle, hadis ilminde esas uzmanlık alanı olan müselsel hadis alanında da ciddi araştırmalar yapma imkânı olmuş ve neredeyse dünyadaki tüm hadis âlimlerinde bulunan müselsel hadisleri bir araya getirmeyi başarmış ve bu alanda İslam âleminde neredeyse otorite haline gelmiştir. Hadis alanındaki uzmanlığı o dereceye varmıştır ki, Kütübü Tis’a’yı, müelliflerinden günümüze kadar kıraat ve ezber yoluyla icazet alarak toplama şerefine nail olmuştur.

Nitekim Suriye’li ünlü hadis âlimi merhum Abdulfettah Ebu Ğudde kendisinden icazet alırken, onun peygamberimize ulaşan en kısa silsileye sahip olduğunu, onun, dünya üzerinde paha biçilmez bir mücevher gibi değerli bir âlim olduğunu ve ondan icazet alma şerefine nail ettiği için Rabbine şükrettiğini söylemiştir.

Seyyid Muhammed Maliki hazretleri babasının üzerine tekrar Mekke’ye dönerek Ümmü’l Kura Üniversitesi Hadis Kürsüsü Başkanı olmuş ve Harem-i Şerifte dersler vermeye başlamıştır. Bu esnada “Mefahim Yecibü Entusahhah ” (Düzeltilmesi Gereken Kavramlar) adlı eserini telif etmiştir.

Bu eser, 18 dile tercüme edilmiş ve İslam âleminde büyük yankılar uyandırmıştır. Bu eserin de etkileri nedeniyle bütün görevlerini bırakarak Endonezya’ya gitmek durumunda kalmıştır. Orada bulunduğu süre içerisinde birçok talebeler yetiştirmiş ve öğrettiği menhec üzere eğitim yapan yetmişten fazla okul, medrese, Kur’an kursu ve bir üniversite açmıştır.

Allah Teala çalışmalarına öyle bir bereket vermiştir ki kısa süre içerisinde uzak doğudaki talebelerinin sayısı yüzbinleri aşmıştır.

Uzak doğu seyahatlerinden sonra yeniden Mekke-i Mükerreme’ye dönmüş ve Rusayfah semtinde özel medresesini kurarak vefatına kadar bu medresesinde İslam âleminin çeşitli ülkelerinden gelen talebeler yetiştirmiştir. Mekke’deki ilmi çalışmaları sırasında yine pek çok ülkeye ziyaretler yapmış, Kanada’dan, Endonezya’ya, Türkî Cumhuriyetlere, Bangladeş Pakistan, Kenya, Türkiye ve Yemen’e kadar birçok ülkeye gitmiş oralarda talebeleri, müridleri ve sevenleri ile birlikte olmuş, bu ülkelerde okullar ve medreseler açmıştır.

Tasavvufî şahsiyeti

Seyyid Muhammed bin Alevî Malikî, ilk tarikatını babası ve şeyhi olan Seyyid Alevî bin Abbas Maliki Hazretlerinden Bâlevî yolu üzere almıştır. Bunun dışında, Kâdirî, Rufaî, Şazelî, Nakşibendî, İdrisî, Ticanî ve Sühreverdî yollan üzerinde de icazet almış, talebelerinin durumlarına göre tüm bu kollardan ders vermeye başlamıştır.

Ancak esas yol Bâlevî yoludur. Dünyanın pek çok ülkesinde tüm bu yollardan ders verdiği talebeleri mevcuttur ve onlar da bu kutlu yolda Allah -celle celalühü- ve Resulullah - sallalahü aleyhi ve selem-’’in aşkı ile çalışarak nefislerini bu yola adamışlardır. Seyyid Muhammed Alevî Malikî hazretlerinin ölçü olarak talebelerine söylediği şu sözü, İslâm tasavvufunun özünü ne güzel ifade etmektedir:

“Evlatlarım, bizim yolumuz, ilim, amel, tebliğ ve zikir yoludur”
Yine başka bir sözünde günümüz tasavvuf erbabının düştüğü duruma dikkat çekerek çözüm yolunu dile getirmektedir:

“(...)Allah’ın inayeti ile Dünyanın pek çok ülkesini gezip gördük. Müslümanlarla tanıştık ve şahit olduk ki; âlimlerimiz, ilim öğreniyorlar, ancak İslâm’ın ahlak ve nefis terbiyesi yönünden uzak kalıyorlar. Bununla birlikte tasavvuf ehli de evrâd-u ezkâr yoluna devam ediyor, ancak ilimden nasiplenmiyorlar. Bu her iki durumda da fayda kazan-maktadırlar; fakat İslâm’ın arzu ettiğine göre noksan içerisindedirler.

Bizim yolumuz bu ikisini birleştirmek üzere çalışmaktır. Bu sebeple sizler, meclislerinizde edeb derslerinin yanma mutlaka akaid, tefsir, fıkıh, hadis ve siyer derslerini de yerleştiriniz ve iki pınardan da içiniz... Büyüklerimizin söylediği gibi ilimsiz tasavvuf zındıklıktır. Edeb ilminden nasibi olmayan âlim ise ziyandadır.”

Vefatı

Kendisini bir ilim talebesi olarak tanıtan ve hayatı boyunca ilim ve amel peşinde koşan Seyyid Muhammed bin Alevi el-Maliki hazretleri, vefatından bir hafta önce, vefatının yaklaştığı haberini bazı talebelerine bildirmiş, hatta uzak beldelerden ziyaretine gelecek olanlara da daha önce gelmelerini ve cenazesine iştirak etmelerini tenbih etmiştir.

Vefat edeceği gün de, o gün vefat edeceğini talebelerine bildirmiş ve sabaha doğru son anlarım yaşarken, etrafındakilerden Yâsîn-i Şerif okumalarını isteyip, kendisi de diliyle ‘Allah, Allah, Allah...’ diye zikretmeye başlamış ve nihayet bu hal üzereyken son nefesini vermiştir.

15 Ramazan 1425 Cuma sabahı seher vaktinde Rabbine kavuşan Seyyid Muhammed Alevi el-Maliki hazretlerinin cenaze namazı Harem-i Şerifte kılınmış ve milyonlarca Müslüman tarafından ebedi yolculuğuna uğurlan- mıştır. Allah Teala şefaatlerinden mahrum etmesin. Âmin

Hocaları

Mekke’deki hocaları:

Müellifin İlk Hocası ve babası Seyyid Alevi bin Abbas el-Maliki, Şeyh Muhammed Yahya Aman el-Mekki, Şeyh el-Seyyid Muhammed el-Arabi el-Tabbani, Şeyh Haşan Sa’id el-Yemânî, Şeyh Haşan bin Muhammed el- Maşşat, Şeyh Muhammed Nur Sayf, Şeyh Muhammed Yasin el-Fadani, Seyyid Muhammed Amin Kutbi, Seyyid Işak bin Haşim ‘Azuz, Habib Haşan bin Muhammed Fad‘ak, Habib Abdulkadir bin ‘Aydarus el-Bar, Şeyh Halil Abdulkadir Taybe, Şeyh Abdullah el-Lahji,

Medine'deki hocaları:

Şeyh Haşan el-Şa‘ir (Medine Şey’ül Kurrası), Şeyh Ziyaeddin Ahmad el-Kadiri, Seyyid Ahmad Yasin el-Khiyari, Şeyh Muhammed el-Mustafa el-Alevi el-Şinqiti, Şeyh İbrahim el-Khatani el-Buhari, Şeyh Abdülğafur el-Abbasi el-Nakşibendi,

Yemen’deki hocaları

El-Habib Ömer bin Ahmed bin Sumayt, Şeyh Seyyid Muhammed Zabarah (Yemen Müftüsü), Şeyh Seyyid İbrahim bin Aqeel el-Ba-Alevî (Ta’i Müftüsü), El-Imam Seyyid Ali bin Abd-el-Rahman el-Hibşi, El- Habib Alevî ibn Abdullah bin Şihab, El-Seyyid Haşan bin Abdülbârî el- Ahdal, Şeyh Fadhl bin Muhammed Ba-Fadhal, El-Habib Abdullah bin Alevî el-Attas, El-Habib Muhammed bin Salim bin Hafız, El-Habib Ahmad Maşhur el-Haddad, El-Habib Abdülkadir el-Sekkaf

Suriye’deki hocaları:

Şeyh Abu-el-Yasar ibn Abidin (Suriye Müftüsü), es-Seyyid Mu-hammed el-Makki el-Kattani (Maliki Müftüsü), Şeyh Muhammed As‘ad el-Abaji (Şafı Mezhebi Müftüsü), Şeyh el-Seyyid Muhammed Salih el-Farfur, Şeyh Haşan Habannakah el-Meydani, Şeyh Abdulaziz ‘Uyun el-Sud el-Himsi, Şeyh Muhammed Sa‘id el-Idlabi el-Rifa‘i

Mısır’daki hocaları:

Şeyh el-Seyyid Muhammed el-Hafız el-Tijani (Mısırlı muhaddis), Şeyh Haseneyn Muhammed Makhluf (Mısır Müftüsü), Şeyh Salih el-Ca‘feri (el- Ezher İmamı), Şeyh Emin Mahmud Hattab el-Subki, Şeyh Muhammed el- ‘ Akuri, Şeyh Haşan el-Adevî, Şeyh el-Seyyid Muhammed Abu-el-‘Uyun el- Halvetî, Şeyh Dr. Abdülhalim Mahmud (El Ezher Şeyhi).

Kuzey Afrika’daki hocaları:

Şeyh el-Seyyid el-Şerif Abd-el-Kabir el-Saqali el-Mahi, Şeyh el- Seyyid Abdullah bin el-Sıddık el-Ghimari (Hadis İmamı), Şeyh el-Seyyid Abd-el-Aziz bin el-Siddiq el-Ghimari, Şeyh Muhammed el-Tahir ibn ‘Aşur (Zeytune İmamı, Tunus), Şeyh el-Tayyib el-Muhaji el-Cezairî, Şeyh el-Faruki el-Rahhali el-Marrakaşi, Şeyh el-Seyyid el-Şerif Muhammed el- Muntasir el-Kattani, Şeyh Yusuf Hamad el-Nil (Sudan), Şeyh Muddessir İbrahim (Sudan), Şeyh İbrahim Abunnur, Şeyh el-Tayyib Abu-Kinayeh (Sudan).

Hindistan ve Pakistan’daki hocaları:

Şeyh Abulvefâ el-Afganî el-Hanefı, Şeyh Abdülmuid Han Hayderabadî, al’Arif Billah Mustafa Rida Han el-Barelavi, (Hindistan Müftüsü), Mufti Muhammed Şafr el-Deobandi (Pakistan Müftüsü), Mavlana Muhammed Zekeriyya el-Kandehlevî (Hadis İmamı), Mavlana Zafer Ahmed Thanavi, Şeyh Muhaddis Habib-el-Rahman el-‘Azami, Seyyid Ebu’l-Hasen Ali el- Nedvî

Eserleri

Seyyid Muhammed bin Alevi el-Maliki, hayatı boyunca bir yandan ilim öğrenmiş, bir yandan da ilmin yaygınlaşması için başta dini ilimler olmak üzere sosyal ve tarih konularında eserler telif etmiştir. Henüz kitap haline gelmemiş ve basılmamış eserleri ile birlikte yüzü aşkın eseri bulunmaktadır. Bunlardan başlıcalan konularına göre smıf-landırarak aşağıda sıralanmıştır:

İtikad:

Mefahim Yecibü en Tusahhah
Menhecıı ’s-Selef fı Fehm el-Nusus
El-Tahzir min el-Tekfir
Huva Allah
Kul Hazihi Sebîlî
Şerh-i Akideti ’l Avam
Tefsir:
Zubdetü 7 Itkan fi ‘Ulumi ’l Kur ’an
Ve Huve bil Ufukı ’l A ’la
El-Kavaidii ’l Esasiyye fi ‘Ulum el-Kuran
Havle Hasais el-Kuran

Hadis:

El-Menhel el-Latiffi Usul el-Hadis el-Şerif
El-Kavaidü ’l Esasiyye fı ‘îlm Mustalah el-Hadith
Fadl el-Muvatta ve inayet el-Ümme el-îslamiyye bihi
Anvar el-Mesalikfi el-Mukarana beyn Rivayet el-Muvatta lil-Imam Malik

Siyer:

Muhammed (S.A. V) el-İnsânü ’l Kâmil Tarih el-Havadis ve ’l Ahval el-Nebevyye ‘Urf el-T‘arifbi ’l-Mevlid-i. Şerîf El-Envar el-Behiyye fiı îsra ve Mi ’rac Hayr el-Beriyyeh El-Zahair el-Muhammediyye Zikriyat ve Munasabat
El-Büşra fi Menakib el-Seyyide Haticetü 7 Kübra Usul:
El-Kavaidü ’lEsasıyye fi Usûl el-Fıkıh
Şerh Manzume el-Varakatfi Usûl el-Fıkıh
Meflıum el-Tatavvur ve’l-Tacdidfi el-Şeriah el-îslamiyye

Fıkıh:

El-Risale el-İslamiyye Kamaluha va Khuluduha va ‘Alamiyyatuha
Lebbeyk A liahümme Lebbeyk
El-Ziyare el-Nebeviyye beyn el-Şer‘iyye va el-Bid‘iyye
Şifa ’ el-Fu ’ad bi Ziyaret Hayr el- ‘îbâd
Havi el-Ihtifal bi Zikra el-Mavlid el-Nabavi el-Şerif
El-Medhü ’n-Nebevi beyn el-Ğuluv ve el-lchaf

Tasavvuf:

Şevarik el-Envar min Ed'iyeti ’s-Sâdâti ’l-Ahyâr
Ebvâbü ’l-Ferec
El-Muhtar min Kelam el-Ahyar
El-Husun el-Meni ‘ah
Mukhtasar Şavarig el-Anvar

Diğer eserleri:

Fi Rihab el-Beyt el-Haram
El-Musteşrikûn beyn el-lnsaf va el- Asabiyye
Nazratü ’l-Islam ila el-Riyadah
El-Kudve-i Hasene fi Mehec el-Da ’va ila Allah
Ma La ‘Aynun Ra’et
Nizam el-Usrafı’l-îslam
El-Muslimûn beyn el-Vaki ve’t-Tecrübe
Keşfü ’l Gamme
El-Da ’va el-Islahiyye
Fi Sebil el-Huda ve ’r-Reşâd
Şeref-i Ümmet-i Muhammediyye Usulü ’t-Terbiye el-Nebeviyye
Nur el-Nibras fi Esanid el-Cedd el-Seyyid Abbas (Dedesinin İcazetleri) El- ‘Ukûd el-Lu ’luiyye fi el-Esanid el-Alevîyye (Babasının İcazetleri) El-Tali ‘ el-Sa ‘id el-Muntakhab min el-Musalsalat va el-Esanid (İcazetler) El- ‘tkdel-Farid el-Muhtasar min el-Athbah va el-Esanid (İcazetler